Juist het verdriet opzoeken helpt mij

“En ineens ben op je 61^ste wees”, vertelt Marja Eradus uit Leiden. Haar moeder Lenie overleed veertien maanden geleden op 93-jarige leeftijd aan de gevolgen van een beroerte. “Ik mis haar ontzettend en verwerk het verlies op mijn eigen manier. Anderen vinden het misschien overdreven, maar daar trek ik me niks van aan. Je moet het op je eigen manier doen. Voor jezelf.”

Ik bezocht mijn moeder elke dag in het verpleeghuis. Zo ook op de dag dat ze ‘s avonds de fatale beroerte zou krijgen. We dronken ‘s ochtends een kop koffie en er was niks aan de hand. Ze had al eerder een beroerte gehad waardoor ze linkszijdig verlamd was, maar daar leefde ze prima mee en geestelijk was ze nog scherp. Mijn moeder was een knokker. Onze vader overleed op 32-jarige leeftijd na een ziekbed van drie weken (ik was zeven maanden oud). Ze voedde mijn broer en mij alleen op. Daardoor was – en is – onze band heel sterk.

Ze is niet alleen gestorven

Mijn man, broer en schoonzus waren erbij toen ze na een ziekbed van twee dagen overleed. Dit was voor ons heel erg fijn. Ik had het verschrikkelijk gevonden als ze alleen zou zijn gestorven. Samen met de mensen van de uitvaartverzorging heb ik haar gewassen en aangekleed. Dat gaf voldoening, omdat ik toch nog iets voor haar kon doen. Ze is daarna naar een uitvaartcentrum gebracht.

Dankbaar en ook opgelucht

Het was druk op de crematie. Toch bijzonder voor iemand die zo oud was. Heel veel neven en nichten en haar nog enige overgebleven schoonzus kwamen hun laatste eer bewijzen. De dienst is opgenomen op video en wat ben ik daar nu blij mee. Op zo’n dag gaat er heel veel langs je heen. Als ik helemaal in de put zit, dan kijk ik ‘m. Dat mag je zien als zelfkastijding, maar ik moet daar dan van mezelf even doorheen. Ik huil, maar trek me tegelijk op aan de mooie woorden die gezegd zijn door familieleden. Daarna voel ik me op de een of andere manier stukken beter. Een gevoel van dankbaarheid en opluchting komen dan naar boven. Ik kan het opnemen van een afscheidsdienst iedereen aanraden.

Wat mij troost biedt

Mijn moeder hoort nog steeds bij ons gezin en we praten veel over haar. Dat helpt ons erg goed om het verlies te verwerken. Puur voor mezelf heb ik nog iets gedaan wat sommige mensen misschien raar vinden. Ik heb een fotoserie gemaakt van de twee dagen voor haar overlijden, van dat ze opgebaard ligt en van de crematie zelf (tijdens de crematie heeft mijn dochter foto’s gemaakt). Door het fotoalbum bladeren geeft me een hoop troost. Daarnaast draag ik de ringen die mijn moeder droeg. Eentje die van haar moeder is geweest, en haar trouwring. Ook draag ik een ashangertje in de vorm van een hartje om mijn hals.

Mijn eigen huisaltaartje

Elke dag brand ik een kaarsje bij de foto’s van mijn vader en moeder. Toen mijn moeder nog leefde stak ik geen kaarsje aan bij de foto van mijn vader alleen, maar nu ze samen zijn wel. Ik heb er een houten mini urn naast gelegd waar ook wat as in zit. De mini urn houd ik heel vaak vast. Dan heb ik het gevoel dat mijn moeder dichtbij me is. Ik heb wel even getwijfeld of ik de mini urn zou kopen, omdat ik dat hangertje al had. Maar ik had nog as over en ik was er zo van gecharmeerd toen ik de mini urn tegenkwam op Facebook. Ik heb er geen seconde spijt van gehad. Sterker nog, ik kan dat kleine ding niet meer missen.